Biography of Petar Lubarda

Petar Lubarda was born in 1907 in Ljubotinje (near Cetinje), Montenegro. His schooling from 1914-1926 starts in Cetinje and Herceg Novi, Montnegro. His father was Army Colonel and have moved frequently due to the military duties. Hence, Petar schooling continued in many cities: Split, Sinj. Niksic. In Niksic he has his first exhibition in 1925. In 1925 he starts studies at the Belgrade School of Arts under Ilija Sobajic, Ljuba Ivanovic and Beta Vukanovic. However, he soon moves from Belgrade to Paris, France.

In Paris he studies at Academie des Beaux Arts and works independently. He have exhibited at the Salon des Independants in 1927. His first solo exhibition abroad was at the Italian Casa del Arte Bargaglia in Rome 1929.

Petar returns to Belgrade, Yugoslavia in 1932 . He joins Art Group "Lada" in 1938 and has many independent and group exhibition. Between 1938-1940 he travels a lot to France, Tunisia, Algeria, Egypt,... He was captured by Germans in 1941 and jailed until 1944.

After the war he works as Professor at the Belgrade Academy of Arts, becomes the President of ULUCG (Association
of the Painters of Montenegro) and is one of founders of the Art School in Cetinje, Montenegro (also Professor and Director).
In 1950's he exhibits abroad in France, Brasil, Japan, Great Britan, Belgium, Italy... achieving Gugenheim Award in 1956.

In 1960's he becomes a State Artist and member of Serbian Academy of Arts and Sciences.

He died in 1974.

...

PETAR LUBARDA je rođen 1907. u Ljubotinju nedaleko od Cetinja, od oca Đura I. Lubarde, oficira crnogorske vojske, a
potom potpukovnika Vojske Kraljevine Jugoslavije, i majke Marije M. Vujović, domaćice. Imao je petoro braće i sestara.

Školovanje 1914–1926
Osnovnu školu započinje u Ljubotinju a nastavlja na Cetinju i u Herceg Novom. Zbog očevih oficirskih obaveza, često se
sa porodicom preseljava. Gimnazijsko školovanje započinje u Herceg Novom i nastavlja u Splitu, Sinju i Nikšiću, gde stiče
prva saznanja o slikarstvu kao profesiji. U Nikšiću, kao đak završnog razreda gimnazije, 1925. priređuje prvu samostalnu
izložbu. Iste godine se upisuje na Umetničku školu u Beogradu, gde su mu profesori bili Ilija Šobajić, Ljuba Ivanović i Beta
Vukanović. Međutim, nakon nekoliko meseci prekida školovanje i 1926. odlazi u Pariz.

Pariz 1926–1932
U Parizu se upisuje na Académie des Beaux Arts, ali zbog loše finansijske situacije i nezadovoljstva, odustaje. Obilazi
muzeje i galerije, radi samostalno u jeftinim otvorenim ateljeima. Na njega više utiču klasični majstori (Rembrant, Ticijan,
El Greko) nego savremena strujanja. Izlaže na Salonu nezavisnih (Salon des Indépendants) 1927. Sa grupom srpskih
umetnika koji žive u Parizu izlaže 1928. u Slavističkom institutu u Parizu. Prvi put samostalno izlaže u Rimu 1929. u
Casa dell’ Arte Bragaglia. Prvi susret sa srednjovekovnim fresko-slikarstvom doživeo je u Parizu kada je u izlogu jedne
knjižare video otvorenu knjigu sa reprodukcijom „Pokolja Vitlejemske dece” iz Markovog manastira u okolini Skoplja.

Slike:
Pejzaž s fenjerom (1927), Crveni pejzaž (1927), Za stolom (1927), Ciganka [Crnogorka] (1928), Naga žena (1928), Motiv sa
Marne (1931)

Povratak 1932–1938
Vraća se u Jugoslaviju 1932. gde živi u Beogradu, ali često boravi u Crnoj Gori i u Dalmaciji. Već od sledeće godine redovno
izlaže na „Prolećnim izložbama slikarskih i vajarskih radova jugoslovenskih umetnika”, a od 1935. i na „Jesenjim izložbama
slikarskih i vajarskih radova beogradskih umetnika” u Umetničkom paviljonu „Cvijeta Zuzorić”. Prvu samostalnu izložbu
priredio je 1933. godine u Beogradu u Francusko-srpskom klubu. Samostalno izlaže 1934. i 1937. u Umetničkom paviljonu.
Ovu drugu izložbu otvorio je Milan Kašanin, upravnik Muzeja kneza Pavla. Izlaže u Jugoslovenskom paviljonu na Svetskoj
izložbi u Parizu 1937. i dobija Grand Prix. Postaje član Društva srpskih umetnika „Lada” 1938. sa kojim od tada redovno izlaže.

Slike:
Portret Crnogorca (1933), Majka sa detetom (1934), Prodavac pomorandži (1936), Glava seljaka (1937), Nosač (1937), Šiptar
(1936), Pogreb [Motiv iz Crne Gore] (1933), Motiv iz Crnogorskog primorja (1933), Dubrovnik (1935), Predeo iz Rume (1937),
Gruda (1933), Stari Bar (1936), Rijeka Crnojevića (1937), Bombardovanje San Sebastijana (1937), More (1938), Pejzaž s
crkvom (1938), Virpazar (1937)

Pariz 1938–1940
Odlazi u Pariz gde ostaje do 1940. Putuje po Španiji, Nemačkoj, Tunisu, Alžiru i Egiptu. Muzej Jeu de Paume u Parizu
otkupljuje sliku Žabljak na Skadarskom jezeru 1938. Slika se danas nalazi u Fonds national d’art contemporain, pri Centru
„Žorž Pompidu” u Parizu. Sledeće godine dobija prvu nagradu na internacionalnoj izložbi slikarstva u Hagu.

Slike:
Maslina (1938), Enterijer (1938), Vaza (1939), Primorje – Zaliv (1940), Isentemba (1939), Zaklano jagnje (1940), Fazan (1940),
Mrtva priroda sa belom činijom (1940), Mrtva priroda sa armaturom (1941)

Zarobljeništvo 1941–1944
Rat provodi kao ratni zarobljenik u logorima u Nemačkoj i Italiji. Sve vreme crta i slika.

Crteži:
Zarobljenik (1941), Glava (1941), Šinjel (1943), Iz logora – skica (1943), Čitanje pisma u logoru (1943),
Zarobljenik iz nemačkog logora (1943), Logor u Italiji (1943)

Slike:
Glava zarobljenika (1942), Zarobljenik čita novine (1942), Stalag – Drugovi (1942), Logor (1942), Kroz prozor (1942),
Motiv iz logora (1942), Predvečerje u logoru (1943), Kutak zida (1943), Iz logorske barake (1943), U baraci (1943)

Posleratne godine 1945–1949
Živi u Beogradu. Oca Đuru streljaju nove komunističke vlasti. Ženi se Verom Protić, studentkinjom Likovne akademije u
Beogradu. Učestvuje na izložbama Udruženja likovnih umetnika Srbije. Radi kao profesor na Likovnoj akademiji do 1946.
kada ga, kao navodnog predstavnika „formalističke škole”, zajedno sa Milom Milunovićem premeštaju na službu na Cetinje.
Učestvuje u formiranju i na prvoj izložbi Udruženja likovnih umetnika Crne Gore. Postaje drugi predsednik ULUCG-a.
Učestvuje u formiranju Umetničke škole na Cetinju 1947. Bio je njen profesor i prvi direktor. Boravkom na Cetinju, u
ponovnom susretu sa prirodom, Lubarda pravi istorijski zaokret ka uspostavljanju jedne sasvim originalne modernističke
koncepcije slike. Ovde nastaju neka njegova kapitalna dela, koja će kasnije biti izložena na istorijskoj izložbi u Umetničkoj
galeriji ULUS-a. Tokom 1948. obilazi manastire u Makedoniji i Srbiji.

Slike:
Patnje naroda (1944–1945), Juriš (1945), Žetva – vršidba (1946), Sećanje na 1941. godinu (1947), Vagonet (1948), Motiv iz Crmnica
(1946), Donji kraj (1947), Predeo sa plavim brdima, Narovi (1949), Cetinje sa Lovćenom (1949)

Istorijska izložba 1950-1951
Učestvuje na Venecijanskom bijenalu 1950. u jugoslovenskom paviljonu sa G. A. Kosom, B. Ilićem, I. Mujezinovićem,
A. Augustinčićem, F. Kršinićem, V. Radaušem, V. Bakićem, K. Angeli Radovanijem i Z. Mušičem. Komesar je bio Petar
Šegedin. Izlaže na prvoj izložbi grupe „Samostalni”.U Umetničkoj galeriji ULUS-a 1. maja 1951. otvorio je samostalnu
izložbu na kojoj su izložena 52 rada. Izložba je predstavljala prekretnicu na tadašnjoj umetničkoj sceni. Predgovor u katalogu
pišu Predrag Milosavljević i Miodrag B. Protić.

Izlaže slike:
Selo Brajići (1949), Primorska kuća, Crnogorsko selo (1949), Brda nad Kotorom, Crna Gora (1951), Kvrgava stena (1951),
Zubata stena (1951), Kamena pučina (1951), Suvo drvo (1950), Skica za kompoziciju „Bitka na Vučijem Dolu”, Durmitor (1950)

Međunarodna afirmacija 1952-1960
Otvara izložbu u Jugoslovenskom centru u Parizu 1952. Predgovor za katalog napisao Žan Kasu. Dobija pozitivne
kritike u Francuskoj. Završava zidnu sliku Kosovski boj za svečanu dvoranu Izvršnog veća Narodne Republike Srbije.
Izlaže na Bijenalu u Sao Paolu 1954. gde biva izuzetno zapažen i dobija jednu od tri otkupne nagrade za slikarstvo. Iste
godine izlaže u Galeriji Michel Warren u Parizu. Na Trećem bijenalu likovnih umetnosti u Tokiju 1955. dobija jednu od četiri
ravnopravne nagrade. Izlaže u Londonu u Galeriji Leichester. Dobija nacionalnu nagradu Gugenhajmove zadužbine 1956.
u visini od 1000 dolara za sliku Borba konja. Lubardinom samostalnom izložbom 1958. otvara se novosagrađeni Umetnički
paviljon u Titogradu. U okviru Svetske izložbe EXPO u Briselu, u Palais International des Beaux-Arts na izložbi pod nazivom
„50 godina moderne umetnosti” uvršćena je i Lubardina slika Mediteran iz 1952. Jedini je jugoslovenski slikar čije je delo
reprodukovano u „Istoriji modernog slikarstva” Herberta Rida. U selekciji Zorana Kržišnika, sa D. Džamonjom ponovo izlaže
u Jugoslovenskom paviljonu na Venecijanskom bijenalu 1960.

Slike:
Fantastični predeo (1951), Guslar (1952), Fosil (1952), Simfonija Orjenta (1953), Konji (1953), Stena (1954), Između dana i noći
(1955), Sutjeska (1956), Kosmač (1957), Jutro [Pogled s Lovćena] (1958), Ostrva (1959), Svečanost (1959), Industrijalizacija (1959),
Zvuk (1960)
Državni umetnik 1961-1968.
Izabran za redovnog člana SANU. Samostalna izložba 36 radova u Galeriji kulturnog centra Beograda zamišljena je kao „
reprezentativni” kulturni događaj uz Prvu konferenciju Pokreta nesvrstanih zemalja 1961. Izveo Put u kosmos, „najveću
jugoslovensku sliku”, površine oko 100 m2, za svečanu salu zgrade Saveznog izvršnog veća. Izlaže u Galeriji Penelope u
Rimu, a tekst u katalogu potpisuje Đulio Karlo Argan. Odlazi u Indiju 1963. kao gost indijske Komisije za kulturne veze sa
inostranstvom. Izlaže u Nju Delhiju i Bombaju, a biva primljen i kod premijera Nehrua kome poklanja sliku. Zastupljen je u
knjizi „Savremeni slikari” francuske izdavačke kuće Lucien Maseno za koju je uvod napisao Bernar Dorival. Radi zidnu sliku
Velika štafeta ljudskog razuma u zgradi SIV-a. Kao njen prvi dobitnik, 1966. dobija nagradu AVNOJ-a. Muzej savremene
umetnosti priređuje 1967. retrospektivnu izložbu sa oko 100 radova povodom četrdeset godina rada i šezdeset godina
života. Naredne godine, na izložbama u Umetničkom paviljonu u Titogradu i u Plavom dvorcu na Cetinju, predstavlja 37
novih radova. U Narodnom muzeju u Kragujevcu izlaže 27 slika posvećenih masakru 21. oktobra 1941. Slike poklanja galeriji
budućeg Spomen-muzeja.

Slike:
Plamena ptica (1962), Sunce (1963), Magično ogledalo (1964), Iz hiljadu i jedne noći (1964), Sa Indijskog okeana (1964),
Sunce (1965), Bik (1966), 13. julski ustanak (1967), Prometej (1967), Bizon (1967), Vatreni zid (1967), Crveni oblaci (1968)

Poslednje godine 1969-1973.
Godine 1969. u Galeriji SANU priređuje izložbu sa radovima od 1927. do 1969. Za sliku Sumrak Lovćena dobija nagradu
Oktobarskog salona 1970. Odbija da uđe u Odbor za podizanje Njegoševog mauzoleja na Lovćenu. Odbija da izlaže na
reprezentativnoj izložbi posleratne umetnosti Crne Gore u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu „jer se ne smatra
Crnogorcem”. Tri dana pre otvaranja izložbe „Apstraktno slikarstvo u Srbiji 1951–1971” autora Lazara Trifunovića, u
Likovnoj galeriji Kulturnog centra Beograda, povlači radove sa obrazloženjem da se ne slaže sa naslovom izložbe.
Poklanja dve slike kao prilog velikoj društvenoj akciji izgradnje železničke pruge Beograd–Bar. Dobija nagradu
Herderove fondacije za 1972. godinu. Za Narodnu biblioteku Srbije 1973. izvodi svoju poslednju sliku – Prvi srpski ustanak.

Slike:
Hod vremena (1969), „Protubarnea” Izvor svetlosti (1969), Pejzaž (1970), Sunce (1972)

1974.
Trinaestog februara 1974. Lubarda umire u Železničkoj bolnici u Beogradu. Sahranjen je u Aleji velikana na Novom
groblju u Beogradu. Narodni muzej u Beogradu i Muzej savremene umetnosti u Skoplju organizuju komemorativne
izložbe radova Petra Lubarde iz svojih zbirki. Skupština Grada Beograda potpisuje ugovor sa umetnikovom udovicom
Verom Lubardom o poklonu gradu dela kolekcije (57 slika, 72 crteža i skice, 61 tempera na hartiji, jedna mapa sa 60 skica,
kao i originalan nameštaj i pribor koji su se nalazili u Lubardinom ateljeu) i otvaranju spomen-galerije „Atelje Petra Lubarde”.
Vrlo brzo nakon otvaranja, atelje je zatvoren zbog nedefinisanih odnosa sa Verom Lubardom.